Pensioenmodellen in Europa zijn altijd gebaseerd geweest op een welvaartseconomie en economische groei. Het doel daarvan was de afgelopen 50 jaar om individuen een duurzaam en gegarandeerd pensioeninkomen te bieden. Duidelijk gedefinieerde uitkeringen en gegarandeerde pensioenregelingen voor werknemers met een sociaal pensioen zorgden voor een gezond vervangend pensioeninkomen. Dit omvat zelfs bescherming tegen invaliditeit, overlevingspensioenen, werkloosheid en vervroegde pensionering.

De behoefte aan iets nieuws

In de laatste decennia van de 20e eeuw ontstonden drie belangrijke macrotrends die het traditionele pensioenmodel ontwrichtten: Een sterke toename van de levensduur (mensen leven langer), lagere rentevoeten (langere tijd lager), en kantelende afhankelijkheidsratio’s van ouderen. Deze factoren legden kwetsbaarheden binnen het pensioenstelsel bloot, wat vervolgens weer leidde tot een reeks hervormingen. Verschillende landen bevinden zich in verschillende stadia van deze hervormingen.

Een verschuiving naar individualisering

Individualisering van de pensioenen is in heel Europa een hervormingstrend op lange termijn. Door verschillende hefbomen op de lange termijn komt de verantwoordelijkheid voor een toereikend en duurzaam pensioeninkomen steeds meer bij individuele burgers te liggen in plaats van bij de staat.

Met dat in gedachten is bewustwording onder burgers van deze toekomstige realiteit verreweg de grootste uitdaging voor de stakeholders bij pensioenen (regeringen, pensioenuitvoerders en werkgevers). Het activeren van individuen houdt in wezen in dat zij van reactieve transactionele interactie overgaan tot proactieve betrokkenheid bij het zoeken naar advies.